Vol. 1 No. 9 (2023), Articles
Vol. 1 No. 9 (2023)

XX ӘСИР 20-30 ЖЫЛЛАРДА ҚАРАҚАЛПАҚСТАНДА «БАСПАШЫЛЫҚ» ҲӘРЕКЕТИ ҲӘМ ОҒАН ЖЕРГИЛИКЛИ ҚАЗЫЛАРДЫҢ ҚАТНАСЫ.

Articles
Published 2023-09-10
Опаев Баймурат Абдрешитович
Өзбекстан Республикасы Илимлер Академиясы Қарақалпақстан бөлими Гуманитар илимлер илим-изертлеӯ институты киши илимий хызметкери
PDF
DOI

Keywords

Қарақалпақстан, қазылар суды, «Баспашылар», халық ҳәрекети, динге қарсы сиясат, репрессия, 1919 жыл, 1929 жыл.

How to Cite

XX ӘСИР 20-30 ЖЫЛЛАРДА ҚАРАҚАЛПАҚСТАНДА «БАСПАШЫЛЫҚ» ҲӘРЕКЕТИ ҲӘМ ОҒАН ЖЕРГИЛИКЛИ ҚАЗЫЛАРДЫҢ ҚАТНАСЫ. (2023). Journal of Universal Science Research, 1(9), 100-107. https://universalpublishings.com/~niverta1/index.php/jusr/article/view/1896
ACM ACS APA ABNT Chicago Harvard IEEE MLA Turabian Vancouver AMA

Download Citation

Endnote/Zotero/Mendeley (RIS) BibTeX

Abstract

Қарақалпақстан тарийхында XX әсир 20-30 жыллары қайғылы ӯақыяларға толы дәӯир болды. Екинши дүнья жүзилик урысқа шекем Совет ҳүкимети өзиниң ҳәкимиятын беккемледи ҳәм сол жолда динге де қарсы гүрес жолын тутты. Орта Азия халықларының неше әсирлерден берли санасына сиңип кеткен ислам дини менен байланыслы болған дәстүрий суд-қазылар судын жоқ қылыӯға урынды. Мусылманлардың контрреволюциялық ҳәрекетке қосылып өзиниң үрип-әдетлерин исенимин сақлап қалыӯға урыныӯына булда бир түртки болды. Совет ҳүкимети оларға «Баспашылар» деген ат таңып, халықтың санасына сиңдириӯге барынша ҳәрекет етти. Бирақ, СССР тарқағаннан кейин тарийхый ҳақыйқат қайта тикленип «баспашылар»дың көпшилиги азатлық ушын гүрес ӯәкиллери екенлиги мәлим болды. Олардың арасында әдилликти сақлаӯда орны бар қазыларда ҳәрекет еткен еди. Бул мақалада тап сондай азатлық ҳәрекетине қосылған ҳәм өз елинен басқа журтларға шығып кеткен қарақалпақстанлы қазылар ҳақында сөз етиледи.

PDF
DOI

References

Бабашев Ш. Дөҳмет дегиши. Нөкис. «Қарақалпақстан» 2009 ж.

Бабашев Ш. Жазықсыз жазаланған репрессия қурбанлары. Нөкис. «Қарақалпақстан» 2009 ж.

Базаров М. Советская религиозная политика в Средней Азии. 1918–1930 гг… . // Этнические и региональные конфликты в Евразии. М.: Весь Мир, 1997. Кн. 1. Центральная Азия и Кавказ. – С. 208.

Змерзлый Б. Политические документы РКП (б) (ВКП (б)), ставшие идеологической основой законодательной базы в деле регулирования деятельности религиозных общин в СССР (1920-1930-е г.г.). Ученые записки Таврического национального университета им. В.И. Вернадского. Серия «Юридические науки». – 2009. Т. 22. (61). - №2. – С. 26.

Қарақалпақстанның жаңа тарийхы. Қарақалпақстан XIX әсирдиң екинши ярымынан XXI әсирге шекем. Нөкис, «Қарақалпақстан» 2003.- С.

Ӯзбекистон тарихи (1917-1991 йиллар). 1-китоб. – Тошкент: «O’zbekiston», 2019. Б. 530.

Шигабдинов Р. Улама и реформы 1920-х годов Средней Азии. Pax Islamica, 1 (2), 54-67

Юсупов О. Архив ғәзийнелеринен. Еркин Қарақалпақстан 13. 03. 1992. №49. - Б. 2

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.