LAQABLARNING OʻZBEK ANTROPONIMIKASIDAGI OʻRNI

Abstract

Son nomlari lisoniy manba sifatida tilshunoslikda oʻrganilib kelinayotgan sohalardan biridir. Boshqa tillar kabi oʻzbek tilida ham son soʻz turkumi bir sath hisoblanib, uning lingvistik xususiyatlar, turlari va ifodalanishi, nutq jarayonida bajaradigan vazifasi, pragmastilistik jihatlari tilshunoslik fanida oʻrganilib kelinadi. Biz fikr yuritmoqchi boʻlgan sonlar tarixi va etimologiyasi ham qisman tadqiq qilingan, qiziqarli lisoniy zahiraga ega boʻlgan soha sanaladi. Lingvistik va pragmastilistik xususiyatlari oʻrganilgan sonlarning lingvomadaniy jihatlari ham borki, ularni lisoniy material sifatida ijtimoiy-madaniy tomonlarini etimologik tahlil bilan birga oʻrganish koʻproq ilmiy natija beradi. Shuning uchun ham ushbu kichik tadqiqotimizda oʻzbek tili tarixida sonlar, ularning lingvomadaniy, lingvostatistik va etimologik xususiyatlari oʻrganish maqsad qilib belgiladik hamda lisoniy obyekt sifatida VII-IX asrlarda yaratilgan toshbitiglar matnlarini tanlab oldik. Tanlagan tadqiqot obyektimiz keng koʻlamli boʻlgani uchun toʻplamgan materiallar ichidan faqat tub sonlarning qoʻllanish statistikasi, ijtimoiy-madaniy xususiyatlari va ularning kelib chiqisg etimologiyasini tahlil qilishga harakat qildik.