LAQABLARNING OʻZBEK ANTROPONIMIKASIDAGI OʻRNI
PDF
DOI

Keywords

onomastika, antroponimika, laqab, taxallus, nisba, kunya, ikkilamchi nom, nebez, niknaym, ijobiy, neytral va salbiy mazmundagi laqablar.

How to Cite

Xusanova Zarifa. (2024). LAQABLARNING OʻZBEK ANTROPONIMIKASIDAGI OʻRNI. Journal of Universal Science Research, 2(6), 362–375. Retrieved from https://universalpublishings.com/index.php/jusr/article/view/6411

Abstract

Til tizimida onomastik birliklar, jumladan, antroponimlar son va sifat jihatdan muhim oʻrin egallaydi. Antroponimlar tarkibida kishi ismi, familiyasi, otaismi asosiy nomlar sifatida sanalsa, taxallus, nisba, unvon, kunya kabilar “ikinchi nom” tarzda ifodalanadi. Ana shunday ikkilamchi nomlar qatorida laqablar ham muhim ahamiyat kasb etadi. Ushbu kichik tadqiqotimizda oʻzbek antroponimikasida muhim ahamiyat kasb etadigan laqablar, ularning lingvistik xususiyatlari, shakllanishi va hosil boʻlish yoʻllarni va omillari, boshqa ikkilamchi nomlar – taxallus, nisba, kunya va unvonlardan farqli va oʻxshash jihatlari, tarixiy va madaniy ildizlari, badiiy, soʻzlashuv uslubidagi oʻrni va farqli jihatlari, qoʻllanish usullari, tarixiy va zanonaviy laqablarning farqli xususiyatlari, zamonaviy nikneymlar haqida tahlillar berilgan. Shuningdek, laqablarning ijtimoiy-madaniy koʻrinishlari, ijobiy, neytral va salbiy laqablarning ma’naviy ta’siri hamda nebez tushunchasi borasida ham ayrim fikrlar oʻrin olgan.

PDF
DOI

References

Prezident Shavkat Mirziyoyevning oʻzbek tiliga davlat tili maqomi berilganining oʻttiz yilligiga bagʻishlangan tantanali marosimdagi nutqi // “Xalq soʻzi”, 2019-yil, 22-oktabr.

Amanoğlu, Ebülfez Kulı. Divanu Luğat-it-Türk'deki Kişi Adları Üzerine. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstütüsü Dergisi. Sayı 15. Erzurum, 2000. - S.5-13.

А.Навоий. Тарихи мулуки ажам. - https://n.ziyouz.com/books/alisher_ navoiy_asarlari/Alisher%20Navoiy. %20Tarixi%20muluki%20ajam.pdf (Fevral, 2022); А. Навоий. Тарихи анбиё ва ҳукамо (Ботирхон Валихўжаев ва Қобилжон Тоҳиров табдили). -Самарқанд: Зарафшон, 1994. -68 Б. A. Navoiy, Nasoyim ul-muhabbat, Toʻla asarlar toʻplami, 10 jildlik, 10-jild, Toshkent, Gʻ.Gʻulom nomidagi nashriyot matbaa ijodiy uyi, 2013, 648 bet. A. Navoiy, Majolis un-nafois, Toʻla asarlar toʻplami, 10 jildlik, 9-jild, Toshkent, Gʻ.Gʻulom nomidagi nashriyot matbaa ijodiy uyi, 2013, 768 bet.

Бегматов Э. Антропонимика узбекского языка: Автореф. дис... канд. филол. наук. – Ташкент: Фан, 1965.

Бегматов Э. Антропонимика узбекского языка: Автореф. дис... канд. филол. наук. – Ташкент: Фан, 1965, 13-14-бетлар

Бегматов Э. Ўзбек тили антропонимикаси. –Ташкент: Фан, 1965, 44-б

Рашидова М. Ўзбек тилидаги лақабларнинг лексик-семантик ва услубий хусусиятлари. – Тошкент: Иқтисодмолия, 2008. – 72 б.

Авлакулов Я.И. Ўзбек тили ономастик бирликларининг лингвистик тадқиқи: Филол. фанлари номзоди дисс. … автореф. – Tошкент, 2012. – Б.19.

Ўзбек тилининг изоҳли луғати, 5 жилдлик; Тошкент, 2006, “Ўзбекистон миллий энциклопедияси” нашриёти, 3-жилд, 53-бет.

ЎТИЛ, 5 жилдлик; Тошкент, 2006, “Ўзбекистон миллий энциклопедияси” нашриёти, 3-жилд, 53-бет.

ЎТИЛ, 5 жилдлик; Тошкент, 2006, “Ўзбекистон миллий энциклопедияси” нашриёти, 3-жилд, 232-бет.

Қадимги туркий тил луғати. Тузувчи: Қ.Каримов. Тошкент: Mumtoz soʻz, 2009, 112-бет.

ЎТИЛ, 5 жилдлик; Тошкент, 2006, “Ўзбекистон миллий энциклопедияси” нашриёти, 4-жилд, 15-бет

https://ziyouz.chulpon

ЎТИЛ, 5 жилдлик; Тошкент, 2006, “Ўзбекистон миллий энциклопедияси” нашриёти, 2-жилд, 432-бет.

https://islamansiklopedisi.org.tr/lakap

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.