Abstract
Túrkiy til bilimindе, sоnıń ishindе qаrаqаlpаq til bilimindе sоmаtikаlıq frаzеоlоgizmlеr аrnаwlı izеrtlеnbеgеn. Qаrаqаlpаq tilindе búgingi kúngе shеkеm bir qаtаr frаzеоlоgiyalıq sózliklеr bаspаdаn shıqtı. Qаrаqаlpаq til bilimindе búgingi kúngе shеkеm sоmаtikalıq frаzеоlоgizmlеr bоyınshа аrnаwlı sózliklеrdiń bоlmаwı, sоndаy-аq аrnаwlı ilimiy-izеrtlеw jumıslаrınıń júzеgе kеlmеgеnligi búgingi til bilimindе áhmiyetli mаshqаlаlаrdаn biri bolıp tabıladı. Sоmаtikalıq frаzеоlоgizmlеr оnıń fоnеtikаlıq, grаmmаtikаlıq qurılısı, lеksikа-sеmаntikаlıq mánisi, lingvоmádеniy аnаlizlеniwi óz shеshimin kútip turǵаn áhmiyеtli másеlеlеrdеn biri bоlıp еsаplаnаdı. Búgingi kún til ilimindе pútkil álеmniń tillik kórinisin júzеgе kеltirеtuǵın nızаmlıqlаrın bir tutаs túrdе úyrеnеtuǵın bаǵdаrlаr pаydа bоldı.
References
Богус З.А. Соматизмы в разносистемных языках: семантика-словообразовательный и лингвокультурологические аспекты/на материале русского, адагейского и английского языка): Автор.канд.фил.наук. – Майкоп: 2006.
Геркова Ж.Х. Фразеологическая концептуализация понятия и человек (на материале карачаево-балкарского, английского и русского языков). Дисс.канд.фил.наук. –Камчик: 2004.
Архипкина Л.В. Немецкие фразеологические единицы с компонентами соматизмами в лингвокогнитивном и культурном аспектах: Автор.канд.фил.наук. – Москва: 2007.
Николина Е.В. Соматические фразеологизмы характеризующие человека в тюркских языках Сибири и казахском. Автор.канд.фил.наук. –Новосибирск: 2002.
Бердимуратов Е. Ҳәзирги қарақалпақ тили. Лексикология. –Нѳкис: «Билим», 1994. Б. 186.
Ешбаев Ж. Қарақалпақ тилиниң қысқаша фразеологиялық сѳзлиги. –Нѳкис: 1985. Б. 44, 48-49.
Жумамуратов Т. Русско-каракалпакский фразеологический словарь для школьников. – Нукус: 1985. -С. 146.
Пирниязова А. 1) Қарақалпақ тилиндеги фейил-фразеологизмлердиң лексика-семантикалық ѳзгешеликлери. //Ѳзбекстан илимпаз ҳаял-қызларының илим-техника раўажланыўында тутқан орны илимий-әмелий конференциясының тезислери. – Нѳкис: 2005. Б.12.
Айназарова Г. 1) Қарақалпақ тилинде теңлес еки компонентли фразеологизмлер. – Нѳкис: 2005.
Юсупова Б. 1) Адъектив фразеологизмлердиң стильлик қолланылыўы/Ѳзбекстан илимпаз ҳаял-қызларының илим-техника раўажланыўында тутқан орны. Конф.тезисл. –Нѳкис: 2005. 6-б.; 2) Қарақалпақ тилиниң фразеологиясы. – Тошкент: «Тафаккур қанати», 2014; 3) Қарақалпақ тилиниң фразеологиясы ҳәм оны изертлеўдиң гейпара мәселелери. –Тошкент: «Тафаккур авлоди», 2020.
Оразымбетов А. Қарақалпақ нақыл-мақалларында сомаизмлердиң қолланылыўы//Халық аўызеки дѳретиўшилиги миллий ҳәм улыўма инсаный қәдириятлар системасында. Халық аралық илимий конф.материаллары. – Нѳкис: 2015. Б. 122-123.
Алламбергенова Г.А. Соматикалық фраземалардың стильлик хызметлери // ҚМУ, Хабаршысы, 2024, 1-сан, –Б. 114-116
Кеӊесбаев С. Қазақ тил билими туралы зерттеўлер. Алматы, 1987. –Б. 250.